جایزه نوبل شیمی 2024 به پاس تلاش‌های برجسته در پیشرفت دانش بشری به دیوید بیکر، جان جامپر و دمیس هاسابی اهدا شد. این دانشمندان، با استفاده از روش‌های محاسباتی و هوش مصنوعی، گام‌های بزرگی در پیش‌بینی و طراحی ساختار پروتئین‌ها برداشته‌اند و راه‌حل‌های جدیدی برای چالش‌های علمی و اجتماعی ارائه کرده‌اند. این دستاوردها به ویژه در زمینه‌های توسعه داروها و فناوری‌های مرتبط با سلامت، تأثیر شگرفی داشته است.
نصف این جایزه به بیکر، استاد دانشگاه واشنگتن، برای طراحی محاسباتی پروتئین‌ها اهدا شد. بیکر با استفاده از اسیدهای آمینه توانست پروتئین‌های جدیدی طراحی کند که عملکردها و اشکال بی‌سابقه‌ای داشتند. وی با خلق پروتئین‌های نوآورانه و شگفت‌انگیز نشان داد که چگونه این ترکیبات می‌توانند به حل مسائل مهمی مانند گرمایش جهانی و بیماری‌های جدید کمک کنند.
در همین حال، نیمه دیگر جایزه به هاسابی، مدیرعامل گوگل دیپ‌مایند و جامپر، دانشمند ارشد تحقیقاتی، برای پیش‌بینی ساختار پروتئین‌ها با کمک هوش مصنوعی تعلق گرفت. مدل AlphaFold2 که توسط این دو دانشمند توسعه یافته، قادر است ساختار تقریباً تمام پروتئین‌های شناخته‌شده را پیش‌بینی کند. این پیشرفت، انقلابی در درک زیست‌شناسی سلولی ایجاد کرده و مسیرهای نوینی را برای تحقیقات پزشکی، از جمله درک مقاومت آنتی‌بیوتیکی و تحلیل آنزیم‌های تجزیه‌کننده پلاستیک گشوده است.
هاسابی ضمن ابراز قدردانی از همکاری با دیپ‌مایند و جامپر، اظهار داشت که این جایزه به نوعی نشانگر نقش حیاتی هوش مصنوعی در علم امروز است. وی تأکید کرد که هر فناوری قدرتمند باید به درستی و با مسئولیت‌پذیری استفاده شود، چرا که سوءاستفاده می‌تواند پیامدهای خطرناکی به همراه داشته باشد.

بیکر نیز در سخنرانی خود اشاره کرد که طراحی پروتئین‌های جدید به دانشمندان اجازه می‌دهد تا سریع‌تر و مؤثرتر به مسائل پیش روی بشریت پاسخ دهند. وی ابزارهای محاسباتی را توسعه داده که اکنون دانشمندان سراسر جهان از آن‌ها برای ایجاد پروتئین‌های متنوع با کاربردهای گسترده در داروسازی، نانومواد و حتی حسگرهای زیستی بهره می‌برند.
این دستاوردها نمایانگر همکاری میان علم زیستی و فناوری‌های نوین هوش مصنوعی هستند که به سرعت در حال تغییر چشم‌انداز تحقیقات علمی می‌باشند. هاسابی و جامپر موفق شدند در زمانی کوتاه به پیش‌بینی ساختار تقریباً 200 میلیون پروتئین بپردازند و بدین ترتیب نشان دادند که چگونه فناوری می‌تواند با سرعت و دقتی بی‌سابقه مسائل پیچیده زیستی را حل کند.
جایزه نوبل، که توسط آلفرد نوبل بنیان نهاده شد، همواره برای تجلیل از کسانی است که با تحقیقات و نوآوری‌های خود بیشترین منفعت را برای بشریت به ارمغان آورده‌اند. برندگان علاوه بر دریافت مدال و جایزه نقدی، در 10 دسامبر از سوی پادشاه سوئد تقدیر می‌شوند و در ضیافتی در تالار شهر استکهلم شرکت می‌کنند.